Hoe dink en praat ons oor sukses en mislukking, wen en verloor – in sport én die lewe?
Dit is interessant hoe ons as toeskouers (en kritici) sportwedstryde beoordeel – veral met rugby. As ons span verloor het, is die meeste kommentators oënskynlik baie ingelig en vlymskerp oor hulle beoordeling van wat verkeerd gegaan het. Die redes vir die uitslag word dan toegeskryf aan sake soos swak balhantering, fiksheid, spelplan, doellose skoppe, verkeerde afrigting (of afrigter), swak besluite van die skeidsregter, ensovoorts.
Maar wanneer die span wen – al is die wen baie keer net-net – is die beoordeling baie minder krities. Die span kon presies dieselfde foute gemaak het as laasweek toe ons verloor het, maar ons skryf die wen-uitslag toe aan uitstekende bewegings en slim strategie, wenner-harte en taktiese skoppe, die regte spelers op die regte plekke. Ons mag miskien aan die einde byvoeg dat hulle wel op ‘n paar maniere dalk kan verbeter (om nog beter te vaar).
Ek dink ons doen dieselfde in die lewe – met jou eie of ander se gesondheid, huwelik, besigheid, werk, kinderopvoeding, akademiese sukses al dan nie. Die punt wat ek wil maak: ons vermoë om te bepaal wat sukses of mislukking meebring, is baie subjektief. Verder, is daar die gesegde “nothing fails like success”, bedoelende dat mense, spanne of besighede wat sukses bereik, baie maklik gemaksugtig of selftevrede word. Want ons is geneig om die suksesse te oordryf en aan ons eie toedoen toe te skryf, of aan faktore wat nie noodwendig die verskil gemaak het nie. Ons gaan rus dan ons op ons louere, wat ons uiters kwesbaar kan maak.
Hoekom skryf ek hieroor? Want 2018 lê feitlik agter ons en dit sal goed wees as ons vroegtydig, voor ons die kantoordeur vir die Desembervakansie toetrek, bestekopname doen oor die hoogte- en laagtepunte. En dan te besin oor die redes daarvoor en die geleenthede wat dit bring. Om dit sinvol te doen, vra nederigheid en eerlikheid gemeng met hoopvolheid en optimisme. Ek dink ons kan in ons refleksie beslis twee dinge doen:
- Wees genadig én dapper oor jou mislukkings: Benader jou sogenaamde “mislukkings” minder negatief en minder probleem-geöriënteerd, maar meer genadig en oplossing-gerig. Gebruik die Stop-Start-Continue Maak ‘n einde aan dit wat nie goed gewerk het nie (Stop / diskontinuiteit). Besluit om ‘n paar radikale nuwe dinge te doen, wat jou na die volgende vlak toe kan vat (Start / innovasie). En, belangrik, bou voort op die baie dinge wat goed en reg is (Go / kontinuiteit). Jou laagtepunte kan die groeipyne na die werklike hoogtepunte wees. Dit vra dapperheid.
- Wees dankbaar maar nugter oor jou suksesse: Vier die wen voluit – vir ‘n dag of twee. Gister se suksesse lê in gister. Wees daarna oopkop en nugter dat die volgende “wedstryd” (of jaar) met sy uitdagings en geleenthede om die draai lê en heel waarskynlik klipharde werk, nuwe kopskuiwe en strategieë gaan vra. Gister se slim planne gaan nie noodwendig môre se suksesse bring nie.
Mag jy nooit te moedeloos oor jou mislukkings óf te gemaklik oor jou suksesse word nie, maar in alles nederig, dapper, nugter, soekend en nuuskierig bly om die beste te doen met die geleenthede wat jy nou het! Dankbaar in goeie tye, hoopvol in swaar tye – want ons weet mos ons Here is saam met ons deur dit alles op pad en Hy is die eintlike suksesfaktor. Sukses by Hom lyk soms anders as die sukses van ons tyd, maar sy suksesse hou ‘n ewigheid!
